یکی از پرسش‌های رایج مراجعین به دفاتر وکالت، میزان حق‌الوکاله و نحوه تعیین آن است. بسیاری از افراد در ابتدای مسیر حقوقی خود، به‌درستی نمی‌دانند که باید چه هزینه‌هایی را بابت وکیل بپردازند و تفاوت این هزینه‌ها از کجا ناشی می‌شود. با فرا رسیدن سال جدید به سال ۱۴۰۴ و تغییراتی که در هزینه‌های عمومی و تعرفه‌های خدمات حقوقی رخ داده، به‌روزرسانی این اطلاعات برای عموم مردم ضروری به نظر می‌رسد.
در این مقاله، ضمن بررسی اجمالی تعرفه‌ی به‌روزشده حق‌الوکاله در سال ۱۴۰۴، به شما خواهیم گفت که چه عواملی روی این هزینه تأثیرگذارند، چطور می‌توانید تخمین درستی از کل هزینه داشته باشید و در انتها مقایسه‌ای خواهیم داشت بین سطح حق‌الوکاله در تهران و اصفهان تا دیدی واقعی‌تر به شما بدهیم.
حق‌الوکاله چیست و چطور تعیین می‌شود؟
حق‌الوکاله، مبلغی‌ست که وکیل در قبال ارائه خدمات حقوقی خود از موکل دریافت می‌کند. این خدمات می‌تواند شامل مشاوره، تنظیم دادخواست، شرکت در جلسات دادگاه، پیگیری پرونده، مذاکره با طرف مقابل و… باشد. برخلاف تصور عموم، این مبلغ لزوماً یک عدد ثابت نیست و بسته به شرایط مختلف، متغیر خواهد بود.
تعیین حق‌الوکاله معمولاً به یکی از دو روش زیر انجام می‌شود:
۱. بر اساس تعرفه مصوب قوه قضائیه؛
۲. بر اساس توافق میان وکیل و موکل.
در واقع، تعرفه‌ای که هر چند سال یک بار از سوی قوه قضائیه ابلاغ می‌شود، بیشتر جنبه‌ی کف و سقف عرفی دارد و در بسیاری از موارد، توافق نهایی مهم‌تر از تعرفه است.
تعرفه حق‌الوکاله وکلای دادگستری در سال ۱۴۰۴
تا زمان نگارش این مقاله، در فروردین ماه هنوز تعرفه رسمی جدیدی از سوی قوه قضائیه برای سال ۱۴۰۴ منتشر نشده است. با این حال، طبق رویه‌ی معمول و بر اساس تجربه سال‌های گذشته، تغییراتی در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش نسبت به تعرفه‌های قبلی پیش‌بینی می‌شود. اما واقعیت آن است که بسیاری از وکلا در عمل، حق‌الوکاله خود را بر اساس پیچیدگی پرونده، تخصص، مرحله دعوا و شرایط اقتصادی طرفین تعیین می‌کنند و صرفاً به تعرفه رسمی اکتفا نمی‌شود.
در پرونده‌های مالی، حق‌الوکاله اغلب درصدی از مبلغ خواسته است؛ مثلاً بین ۵ تا ۱۰ درصد. در دعاوی خانوادگی مثل هزینه و حق الوکاله طلاق توافقی ، حضانت یا نفقه، معمولاً مبلغی مقطوع توافق می‌شود که در سال ۱۴۰۴ این مبالغ بسته به شهر، بین ۸ تا ۳۰ میلیون تومان متغیر است. در پرونده‌های کیفری نیز تعرفه مشخصی وجود ندارد و مبلغ نهایی بستگی به نوع جرم، پیچیدگی رسیدگی و حتی حساسیت پرونده دارد.
چه عواملی بر تعیین حق‌الوکاله تأثیرگذارند؟
عوامل متعددی باعث می‌شود دو پرونده مشابه، هزینه‌ی متفاوتی از نظر وکیل داشته باشند. از جمله:
نوع و موضوع پرونده: دعوای ملکی، کیفری، خانوادگی یا حقوقی هر کدام پیچیدگی خاص خود را دارد.
مرحله رسیدگی: رسیدگی در دادگاه بدوی با تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور تفاوت اساسی دارد.
میزان خواسته در پرونده‌های مالی: بدیهی است که دعوایی به ارزش ۵۰۰ میلیون تومان با دعوای ۵۰ میلیون تومانی یکسان دیده نمی‌شود.
تخصص و تجربه وکیل: وکلایی که در زمینه‌ی خاصی (مثل خانواده، کیفری یا تجارت) تخصص دارند، معمولاً دستمزد بالاتری مطالبه می‌کنند.
شهرت وکیل: برخی وکلا به‌دلیل سابقه، رسانه‌ای بودن یا موفقیت‌های خاص، حق‌الوکاله بالاتری دارند.
میزان مسئولیت وکیل: آیا وکیل صرفاً مشاور است؟ یا نماینده رسمی و مسئول تمام پیگیری‌ها؟ این تفاوت نیز در حق‌الوکاله تأثیر دارد.
هزینه‌های جانبی در کنار حق‌الوکاله
بسیاری از افراد گمان می‌کنند که پرداخت حق‌الوکاله یعنی پایان همه هزینه‌ها، در حالی‌که واقعیت غیر از این است. هزینه‌هایی مثل:
هزینه دادرسی (طبق تعرفه رسمی دادگستری)؛
هزینه تمبر مالیاتی وکالت‌نامه؛
هزینه کارشناسی، بازرسی یا تأمین دلیل؛
هزینه مشاوره اولیه در بعضی دفاتر؛
هزینه رفت‌وآمد وکیل در برخی شهرها یا برای جلسات خاص.
در مجموع، بهتر است قبل از امضای قرارداد وکالت، وکیل شما لیست تقریبی هزینه‌ها را با شفافیت توضیح دهد.
مقایسه حق‌الوکاله وکلای اصفهان و تهران
اگر بخواهیم نگاهی واقع‌بینانه به تفاوت حق‌الوکاله در تهران و اصفهان بیندازیم، باید چند نکته را در نظر بگیریم:
۱. هزینه‌های زندگی و اداره دفتر در تهران بالاتر است؛ اجاره دفاتر، رفت‌وآمد، دستیاران و هزینه‌های جاری در پایتخت معمولاً باعث می‌شود وکلای تهرانی حق‌الوکاله‌ی بیشتری مطالبه کنند.
۲. رقابت در اصفهان کمتر از تهران است؛ اگرچه اصفهان نیز شهر بزرگی‌ست و وکلای توانمندی دارد، اما تراکم و تعداد مؤسسات حقوقی در تهران بیشتر است و در مواردی این رقابت باعث انعطاف در مبلغ می‌شود.
۳. دسترسی به وکلای متخصص در تهران راحت‌تر است؛ در تهران معمولاً برای هر شاخه‌ای از حقوق (مثلاً فقط قراردادهای نفت و گاز!) وکیل متخصص یافت می‌شود، که همین موضوع می‌تواند قیمت خدمات را بالا ببرد.
۴. در اصفهان، موکلین معمولاً نگاه محتاط تری به هزینه دارند؛ فرهنگ عمومی در برخی شهرها باعث می‌شود موکلین بیش از تهرانی‌ها روی مبلغ دقیق مذاکره کنند.
جمع‌بندی
در نهایت، حق‌الوکاله موضوعی‌ست که نه صرفاً به تعرفه وابسته است و نه کاملاً قابل پیش‌بینی. برای انتخاب وکیل خوب، فقط به مبلغ وکالت نگاه نکنید. بلکه تجربه، اخلاق حرفه‌ای، صداقت در اعلام پیش‌بینی‌ها و ارتباط مؤثر را هم در نظر بگیرید. اگر در اصفهان به دنبال وکیل باتجربه و آشنا با تعرفه‌های واقعی و منصفانه هستید، می‌توانید با من، علیرضا شیشه‌گر، وکیل پایه یک دادگستری تماس بگیرید تا راهنمایی دقیق‌تری خدمتتان ارائه کنم.
مسلما دستمزد یک وکیل پایه یک دادگستری با دستمزد یک کارآموز وکالت همسان نمیباشد پس در اولین نگرش به میزان یک حق الوکاله بهتر است بدانید آیا در حال امضاء قرارداد وکالت با یک وکیل پایه یک دادگستری هستید یا فرد مورد نظر شما یک کارآموز وکالت میباشد .
به همین منوال فاکتورهای مورد بررسی بیشتری نیز وجود خواهد داشت از سن و سال یک وکیل گرفته که ممکن است حاکی از پرتجربگی یا کم تجربگی وی باشد تا میزان گستره توانایی های بالقوه یا بالفعل یک وکیل ، این موارد همگی میتوانند هم در میزان مبلغ حق الوکاله وکیل و هم در سرنوشت پرونده وکالتی خود که آنرا به دستان یک وکیل دادگستری میسپارید موثر باشد.
یکی دیگر از جنبه های مهمی که در انتخاب وکیل باید در نظر گرفته شود، مهارت های ارتباطی آنهاست. برخی از مشتریان وکلایی را ترجیح می دهند که ارتباط برقرار کنند و به راحتی در دسترس باشند، حتی اگر چنین وکلایی هزینه های بیشتری را دریافت کنند. دیگران ممکن است وکلایی را انتخاب کنند که کمتر با هم ارتباط برقرار می کنند اما نتایج عالی را در مسائل حقوقی ارائه می دهند. شخصیت و قابلیت دسترسی یک وکیل نیز می تواند بر نظرات موکلان خود در مورد هزینه های حقوقی آنها تأثیر بگذارد. وکیلی که شخصیت و همدلی بیشتری نسبت به موکلان خود دارد، ممکن است ارزشمندتر دیده شود، حتی اگر دستمزد آنها بالاتر از حد متوسط باشد.
نویسنده : آقای علیرضا شیشه گر وکیل اصفهان